Kalenica - krok po kroku kształtuje dach

               Kalenica to niezwykle ważny element konstrukcji dachowej. Sposób jej wykonania odgrywa kluczową rolę dla estetyki i trwałości dachu. Dziś opowiemy o kalenicy, jej zastosowaniu i potrzebie kształtowania dachu.

            Co to jest kalenica? To zwieńczenie dachu w miejscu styku połaci, składa się na nią kilka elementów. Przede wszystkim należy pamiętać o zapewnieniu otworów wentylacyjnych, aby umożliwić cyrkulację powietrza pod połacią. Ponadto, opierające się na łacie kalenicowej gąsiory mają osłaniać kalenicę, muszą więc być poprawnie zamontowane. Należy również zadbać o to, by dachówki leżały prawidłowo na łatach pod gąsiorami. Często pojawiają się tu błędy, m.in. dlatego, że dla różnych typów dachówek oraz w zależności od kąta nachylenia dachu są to różne odległości. I tutaj także przydadzą się narzędzia dekarskie, bo z nimi szybciej i łatwiej pójdzie cała robota.

             Kształtowanie kalenicy rozpoczyna się już na etapie układania podkładu. W zależności od jego rodzaju, w strefie kalenicy spotyka się różne rozwiązania. W przypadku folii wstępnego krycia (niskoparoprzepuszczalnej) – musi być przecięta w obszarze kalenicy, by umożliwić cyrkulację powietrza i odprowadzanie pary wodnej. Inaczej postępuje się w przypadku membrany wysokoparoprzepuszczalnej, którą należy ułożyć szczelnie, zgodnie z zaleceniami jej producenta. Często spotykanym rozwiązaniem jest przełożenie membrany po obu stronach przez kalenicę tak, by na każdej połaci był co najmniej dwudziestocentymetrowy zakład. Od sposobu ułożenia dachówek zależy także sposób szczelności dachu. Jak dekarz używa proste maszyny dekarskie i zna się na swojej robocie, nie ma mocnych, żeby dach lub jego części w jakiś sposób były nieszczelne.

          W naszej strefie klimatycznej w oknach dachowych stosuje się szyby zespolone zapewniające znacznie lepsze parametry w zakresie izolacyjności cieplnej. Są to zestawy dwóch lub więcej tafli szkła, oddzielone ramkami dystansowymi, hermetycznie uszczelnione wokół brzegów. W celu podniesienia izolacyjności termicznej w szybach zespolonych wykorzystuje się szkło niskoemisyjne z niewidoczną dla oka powłoką, która znacząco wpływa na obniżenie współczynnika przenikania ciepła. Dodatkowo przestrzenie międzyszybowe wypełnia się gazem – najczęściej argonem, który również poprawia izolacyjność cieplną zestawu szybowego. Konsekwencją obniżenia współczynnika przenikania ciepła jest także podwyższenie temperatury szyby od strony pomieszczenia, a tym samym eliminacja zimnego ciągu od okna. I jeszcze jedno, przy układaniu dachówki pamiętajmy jak ważna jest zaginarka, aby solidnie i perfekcyjnie dokonać kształtu odpowiedniego do naszego dachu.

            Po ułożeniu podkładu można rozpocząć montaż kontrłat. W strefie kalenicowej muszą się one łączyć. Mocuje się je na nakładkę lub docina na ukos w pionie. Następnie należy wyznaczyć położenie łaty podkalenicowej, czyli najwyżej położonej łaty na połaci. Po wyznaczeniu prawidłowej odległości, miejsce mocowania zaznacza się na skrajnych kontrłatach. Następnie należy zamontować uchwyty listwy kalenicy. Służą one do podtrzymywania łaty kalenicowej, na której leżeć będą gąsiory. Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje uchwytów – nakładane oraz wbijane. Następnie trzeba dostosować wysokość uchwytów (oba typy mają możliwość regulacji) tak, by uzyskać właściwą wysokość łaty kalenicowej do montażu gąsiora. Zaleca się, aby maksymalna odległość między uchwytami nie przekraczała 60 cm, o ile konstrukcja więźby na to pozwala. Po zamocowaniu uchwytów, układa się w nich łatę (listwę) kalenicową i mocuje wkrętami. Należy pamiętać, by zrobić to dokładnie i przede wszystkim równo, by zapewnić szczelność i estetykę dachu.

            Prawidłowe rozmierzenie kontrłat i łat umożliwia sprawne krycie połaci. Po ułożeniu najwyższego rzędu dachówek na połaci (opierających się o łatę podkalenicową), można przystąpić do prac w strefie kalenicy. W pierwszej kolejności trzeba tu zastosować taśmę wentylacyjno-uszczelniającą. Służy ona do skutecznej wentylacji oraz uszczelnienia tej strefy – zabezpiecza więźbę przed działaniem wilgoci przy opadach deszczu lub np. topnieniu śniegu. Należy przy tym pamiętać, żeby przed klejeniem wyczyścić pokrycie z pyłu tak, by przyklejać taśmę na suchych i czystych dachówkach. Taśmę rozwija się osiowo na przygotowanej listwie kalenicy i mocuje zszywkami lub papiakami. W czasie rozwijania stopniowo odkleja się zabezpieczający pasek i taśmę przykleja do łaty kalenicowej. Taśmę należy kleić bardzo precyzyjnie – musi zachodzić za zamki dachówek w najwyższym rzędzie, przy czym zakład musi mieć przynajmniej 5 cm. Po zdjęciu folii ochronnej z pasków klejących należy dopasować plisowanie do kształtu dachówki i dobrze docisnąć taśmę, by na całej długości była przyklejona do pokrycia. Prace związane z montażem taśmy kalenicowej należy wykonywać w temperaturze powyżej 5 st. C. Do dalszej pracy zaginarka już się nie przyda, ale nie odstawiajmy jej głęboko w kąt, bo jeszcze będzie służyła przy budowie niejednego dachu czy dachówki.

             Ostatnią czynnością w strefie kalenicowej jest ułożenie gąsiorów. W tym celu najpierw przykręca się pod kołnierzem gąsiora podstawowego zakończenie gąsiora – początkowe. Następnie można już układać gąsiory podstawowe. Każdy powinien być przypięty do listwy kalenicowej odpowiednią klamrą, która zwykle sprzedawana jest z nim w komplecie. Istnieją dwa rodzaje klamer do gąsiorów – podstawowe oraz z otworem do montażu instalacji odgromowej, więc jeśli w projekcie przewidziana jest instalacja odgromowa, należy stosować drugi z wymienionych typów klamer. Za ostatnim gąsiorem podstawowym należy zamontować zakończenie gąsiora kalenicy – końcowe. Dzięki ich zastosowaniu można w estetyczny sposób zabezpieczyć końce kalenicy, z zachowaniem jednorodności materiałów wykorzystanych do wykonania pokrycia dachowego. Ponadto, zakończenia kalenicy zabezpieczają dach przed nawiewaniem śniegu i deszczu od strony szczytowej budynku oraz możliwością zakładania gniazd pod pokryciem dachowym przez ptaki.