Bezpieczeństwo pracy gwarancją sukcesu

       Najnowsze badania Państwowej Inspekcji Pracy wskazują, że ponad 50% wypadków ciężkich a nawet śmiertelnych w branży budowlanej ma miejsce podczas pracy na wysokościach. W tym najwięcej podczas wykonywania dachów i pokryć dachowych. Statystyki nie kłamią i budzą grozę wśród znawców BHP. Przyczyn takich wydarzeń jest wiele, ale najbardziej przyczyniają się do tego pracodawcy, którzy nie zapewniają dekarzom odpowiednich warunków i unikają środków bezpieczeństwa. Konsekwencje z tego tytułu są jak widać szokujące i odciskają się piętnem na pracodawcach. Statystyki te wynikają głównie z faktu, że polscy pracodawcy zapominają o podstawowej zasadzie bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującej w całej Europie, jaką jest pierwszeństwo środków ochrony zbiorowej nad środkami ochrony indywidualnej.

       Wszystkie maszyny dekarskie powinny posiadać zabezpieczenia i dokładną instrukcję obsługi oraz ostrzeżenia przed ewentualnymi niebezpieczeństwami wynikającymi z użytkowania sprzętu. Takie ostrzeżenia pozwolą na zmniejszenie wypadków podczas pracy i zagwarantują dekarzowi wiedzę na temat ochrony swojego zdrowia i bezpieczeństwa. Tak jak każda maszyna czy narzędzia dekarskie wymagają od użytkownika szczególnej ostrożności i skupienia podczas użytkowania, tak i praca na wysokościach należy do tych ściśle restrykcyjnych.

        W Polsce pracodawcy przyjęli, że te zabezpieczenia, które są tańsze i szybsze w zastosowaniu są najwłaściwsze. Doprowadza to bardzo często do sytuacji, w której pracownik jest wyposażony w szelki bezpieczeństwa, dla spokoju bierze je także na dach, ale ich nie stosuje. Zgodnie z polskimi przepisami odpowiedzialność w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy za taką sytuację ponosi osoba nadzorująca pracę, a więc pracodawca czy kierownik. Częste tłumaczenia sprawców wypadków, że nie było czasu lub możliwości zapewniania bezpieczeństwa, lub że takie zabezpieczenia uniemożliwiają swobodną pracę są banalne i nie na miejscu. Nie przekonują one Inspekcję Pracy, która nakłada poważne kary za przekroczenie takich obostrzeń.

       Praca dekarza, bez względu na porę roku i warunki atmosferyczne, jest bardzo niebezpieczną i niebywale trudną funkcją. Tym bardziej powinno się stosować wobec nich nadzwyczajne środki ostrożności. Zgodnie z przepisami na dachach, których nachylenie jest powyżej 20% wszyscy przebywający muszą być zabezpieczeni przed upadkiem z wysokości. Natomiast na dachach o nachyleniu do 20% zabezpieczeni powinni być ci pracujący, którzy przebywają w pobliżu krawędzi dachu. Nigdzie w przepisach nie zostało sprecyzowane co oznacza „w pobliżu krawędzi dachu”. Czynników wpływających na wypadki na wysokościach jest wiele. Najczęściej są to złe warunki atmosferyczne lub zmęczenie pracownika. Śliska nawierzchnia, silny wiatr czy męczące opady atmosferyczne zmniejszają przyczepność gruntu i powodują upadki lub poślizgnięcia, a w ostateczności prowadza do upadków z dachu. Do tego zmęczenie lub przepracowanie dekarza zmniejsza jego efektywność i znacznie obniża czujność i skupienie uwagi. A to równie mocno powoduje upadki jak zła pogoda. 

        Każda zaginarka dekarska posiada instrukcję obsługi, co należy robić, a czego się wystrzegać. Tak samo jest z pracą na wysokościach. Są pewne zadania, które wymagają specjalnych środków bezpieczeństwa i nie każdy może je wykonać. Ale jak zwykło się mówić "strzeżonego Pan Bóg strzeże", a więc troski o bezpieczeństwo nigdy za wiele. Tak samo jak każdy troszczy się o swój sprzęt, aby nie uległ zniszczeniu, upadkowi, czy zepsuciu, tak i każdy człowiek winien dbać o bezpieczeństwo zarówno swoje własne jak i kolegów współpracujących. Bo gdy maszyna się zepsuje lub zaginarka połamie, zawsze można ją naprawić lub kupić nową, a zdrowia się nie kupi za żadne pieniądze i niejednokrotnie z upadku też człowiek się nie potrafi podnieść. Ważna to sprawa, o której należy pamiętać zawsze.

       Innym najczęściej spotykanym problemem występującym podczas prac dekarskich są strefy, w których istnieje ryzyko upadku przedmiotów z wysokości. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podczas prowadzenia prac na wysokości należy wygrodzić na poziomie terenu strefę niebezpieczną, której szerokość wynosi min. 0,1 wysokości, na której prowadzone są prace, lecz nie mniej niż 6 m. Niestety statystyki wskazują, że te rygory nie są przestrzegane, a wręcz nagminnie bagatelizowane. A to już pierwszy krok do niebezpiecznego wypadku nie tylko pracownika, ale często nawet osoby postronnej.   

       Przykro jest o tym mówić, ale zanotowano takie przypadki, że z dachu leciały różne rzeczy, które nawet się tam nie powinny znaleźć. Narzędzia dekarskie jeśli się znajdą na górze, rzecz jasna to normalne. Służą one dekarzowi i pomagają w pracy. Ale zważmy na to, że powinny to być narzędzia lekkie i o nieznacznych gabarytach. Ciężkie i duże przybory dekarza sprawiają znaczne utrudnienie i stają się źródłem niebezpiecznych wypadków i upadnięć. Ale to jest norma, jednak jak się okazuje wyobraźnia i głupota ludzka nie zna granic. Znany jest również taki dosyć banalny przykład nieostrożności i lekkomyślności człowieka. Otóż w roku 2006 wydarzył się śmiertelny wypadek na budowie z powodu braku wyobraźni dekarza. Wtargał on wielką maszynę jaką jest zaginarka na szczyt dachu, prowizorycznie przymocował taśmami i próbował wykonywać na niej prace na wysokościach. Nie przewidział tylko faktu, że ciężką masę sznurki nie utrzymają i maszyna runęła z wielkim hukiem na dół przygniatając tym samym innego pracownika wykonującego prace na dole. A wszystko tylko dlatego, że dekarzowi nie chciało się zejść na dół i przygotować szablonów na bezpiecznej powierzchni. Niestety wypadków jest wiele i często wynikają one z ludzkiej głupoty i niefrasobliwości pracowników. 

         Na koniec przedstawiamy kilka porad dla wykonawców prac dekarskich. Ku przestrodze i w trosce o ich bezpieczeństwo i własne życie, radzimy przestrzegać prawa Państwowej Inspekcji Pracy i środków ostrożności BHP. A wtedy prace staną się bezpieczniejsze i będą źródłem sukcesu z zakończenia, a nie troski o konsekwencje niedopilnowania czy zaniedbania.

• Przed podpisaniem umowy rozważ do kogo należy strefa 6 m wokół budynku i na co jest przeznaczona;
• Przed przystąpieniem do robót uzgodnij z właścicielem terenu warunki wyłączenia tego terenu z użytkowania przez osoby postronne; 
• Wygrodź strefę o szer. min. 6 m, ponieważ za taką odpowiadasz;
• Zadbaj, aby wygrodzenie było w miarę trwałe i odpowiednio oznakowane – unikniesz codziennej naprawy np. pozrywanych taśm i wkraczania osób postronnych w strefę, za którą odpowiadasz.